Osteoporoza – przyczyny, objawy, leczenie

Osteoporoza jest chorobą metaboliczną kości i charakteryzuje się zmniejszeniem masy kostnej przewidzianej dla danej płci i wieku.

Osteoporoza – przyczyny

Ubytek masy kostnej powoduje osłabienie wytrzymałości szkieletu, co sprzyja złamaniom patologicznym. Zmniejszenie masy kostnej następuje w sposób ciągły – po osiągnięciu największej masy kostnej (wiek 20-30 lat). Ubytek ten powoduje zwiększoną porowatość kości.

Zmniejszanie masy zaczyna się koło 40 roku życia. A do 80 lat kobiety tacą około 35-40% masy kostnej i aż 55-60% masy gąbczastej. Mężczyźni odpowiednio 23-27% i 36-40% masy gąbczastej.
Co ważne  – u kobiet przyśpieszona utrata masy kostnej występuje w 3-7 lat po menopauzie.

Osteoporoza – ryzyko zachorowania

Na największe ryzyko zachorowania narażone są:

• kobiety rasy białej o delikatnej budowie i małej masie ciała,
• obciążone dodatkowym wywiadem rodzinnym.
• osteoporoza występuje często w chorobach gruczołów wydzielania wewnętrznego (nadczynność tarczycy, cukrzyca, nadczynność kory nadnerczy).
• w niektórych chorobach układu pokarmowego, układu moczowego, wrodzonych chorobach tkanki łącznej, chorobach układu krwiotwórczego.
• sprzyja jej również długotrwałe stosowanie leków (leki przeciwdrgawkowe, heparyna, tetracyklina).

Ubytek dotyczy zarówno substancji organicznej jak i mineralnej. Beleczki staja się cieńsze i bardziej łamliwe. Brak jest nadmiernej aktywności osteoklastów i osteoblastów.
Nadmierna kruchość kości, zwłaszcza trzonów kręgów prowadzi do nadmiernego spłaszczania lub nawet złamania kompresyjnego, co pociąga za sobą ból, zwykle też zgięcie grzbietowe tułowia (kifoza starcza) i wyraźne obniżenie wzrostu.

Osteoporoza – rodzaje

Wyróżnia się:

1. osteoporozę pierwotną: czyli starcza lub przekwitaniową
2. osteoporozę wtórną o której decydują:

• uwarunkowania genetyczne
• szczupła budowa ciała lub nadwaga (obciążenia)
• zła dieta (uboga w białko i wapń)
• długotrwałe unieruchomienie, które może spowodować zmiany osteoporostyczne u nawet młodych osób
• nieaktywny tryb życia
• picie alkoholu
• palenie papierosów
• nadmierne spożycie kawy
• przyjmowanie leków
• choroby: cukrzyca, kamica nerkowa, reumatoidalne zapalenie stawów
• anoreksja

Bardzo ważną rolę odgrywają hormony: estrogeny u kobiet i testosteron u mężczyzn
które działają ochronnie, a ich niedobór sprzyja rozwojowi choroby.

Osteoporoza – cechy charakterystyczne

W osteoporozie występuje znaczny niedobór wapna w organizmie. Może to wynikać z:

• niedobór Ca w pożywieniu
• upośledzone wchłanianie Ca
• zakłócenie równowagi pomiędzy tkanką kostną z jednej strony a regulacją nerkowo – jelitową z drugiej.

Zaburza to mechanizm homeostazy wapniowo-fosforanowej.

Osteoporoza – Obraz kliniczny

Jeśli osteoporoza nie doprowadziła jeszcze do odkształcenia lub złamania kości (kompresji), to dolegliwość może nie występować i osteoporozę zdiagnozować można tylko na podstawie RTG kości.
Jeśli są bóle to dotyczą one najczęściej okolicy lędźwiowej i miednicy. Nasilają się przy staniu i chodzeniu. Często chorzy zwracają uwagę na obniżenie się wzrostu i garbienie się pleców. Podczas badania stwierdza się często Kifozę starczą, ograniczenie ruchomości kręgosłupa i przejrzystość kości. Występuje bolesność uciskowa wyrostków kolczastych.

Osteoporoza – Diagnoza:

1. RTG
2. badania densytometryczne (gęstość minerałowa kości)
3. oznaczenie markerów kostnych

Osteoporoza – leczenie:

• zażywanie wapna i witaminy D,
• zapobieganie wypadkom i urazom,
• odpowiednie stabilne obuwie na gumowych podeszwach,
• unikanie wychodzenia z domu bez opieki.